2007-04-10 - Монголд анх удаа ''Монгол дээл''-ний баяр боллоо
Yндэсний гоёл Монгол дээл єдєр тутмын хэрэгцээнээс гарч баяр ёслолын vед л ємсєж хэрэглэдэг бэлгэ тэмдгийн шинжтэй болсон гэхэд хилсдэхгvй.
Тэгвэл vндэснийхээ бахархал болсон монгол дээлээ сурталчлах, олон тvмэнд таниулах зорилгоор "Монгол костюм" компани болон МYБХ-ны барилдаан зохион байгуулах зєвлєл хамтран "Монгол дээл" vндэсний хувцасны баярыг зохион байгууллаа. Энэхvv баярт 21 аймгийн 17 vндэстэн ястны дээл хувцасны vзvvлбэр цугласан олны нvдийг хужирлаад зогсоогvй эрт дээр vеэс хадгалагдаж ирсэн ховор нандин эдлэлvvдээрээ жирийн иргэд гоёж оролцсон нь баярыг улам ч тєгєлдєржvvлж, vндэснийхээ хувцсыг дээдлэх сэтгэлгээ аргагvй дутагдаж байсныг илтгэх мэт.
1891 оноос євлєгдєн ирсэн ээжийнхээ гоёл зvvсгэлээр гоёсон, 78 настай буурал А. Долгоржав гуай, 1920 онд нэгэн жин тээгч єєрийн охиноо айлд бэр болгож єгєхдєє бэлэглэсэн найман ембvv цалин цагаан мєнгєєр чимсэн зvvсгэлийг євлєн авсан Ж.Жавзмаа гээд олон vе дамжсан буриад vндэстний хувцас, зvvлт олны анхаарлыг гойд татаж байлаа. Yvнээс анзаарахад буриад зон олон маань vндэснийхээ хувцсыг илvv их хайрлаж, нандигнаж явдаг нь илт. Энэхvv баяраар аймаг, цэргийн цолтой бєхчvvд, улсын начин цолтой бехчvvд барилдан, монгол дээл монгол эрийн ид хавыг гайхуулсан vзvvлбэр vзvvлсэн нь олны мэлмийг баясгасан vйл явдал болсон юм.
"Монголжингоо" дээд сургуулийн багш Ч.Ганчимэг: Би єєрийн бvтээсэн хувцсаа гадаадынханд худалдах дургvй
-"Монгол дээл"-ний баярт та ямар бэлэгтэй ирсэн бэ?
-Би энэ баярт "Монголжин" загвараараа оролцож байна. Монголжингоо дээд сургуулийг загвар зохион бvтээгчээр тєгсєєд одоо сургуульдаа багшилж байна. Энэ загвараа анх хоёрдугаар дамжааны оюутан байхдаа "Yндэсний хувцасны судалгаа" гэсэн курсын ажлаараа хийж байсан. Монгол vндэсний эмэгтэйчvvдийн тvvхэн хувцасыг судалж, эртнээс юу ємсєж ирснийг нарийн судалсны vндсэн дээр энэ хувцасыг зохион бvтээсэн.
-Энэ загвараа ямархуу хугацаанд бvтээсэн бэ?
-Нийт хоёр сарын хугацаанд бvтээсэн. Ямар нэгэн туслахгvйгээр єєрєє ганцаараа бvх зургаа зураад, эсгvvрийг хийгээд оёж байсан. Миний анхны бvтээл, гоё болж чадсан гэж vзсэн vvднээс энэ хувцсандаа хайртай байдаг.
-Єєрийн урласан бvтээлээ худалдаж байв уу?
-Мэдээж зарах эрх нь надад байдаг. Гадаадын жуулчид, хувь хvмvvс янз бvрийн санал тавьж байсан. Би бvтээлээ гадаадынханд зарах дургvй.
-Монгол хувцас урлахад тvvх сохєж судлах хэрэгтэй байдаг байх нь тийм vv?
-Манайд "Монгол vндэсний хувцасны музей гээд саяхан "Чимбай" салон дээр байгуулагдлаа. Энэ бахархуутай зvйл. Намайг оюутан байхад 2000 онд "Угсаатны зvйн музей" гэдгээс єєр хувцасны музей байдаггvй байсан. Гэхдээ бид оюутан юм чинь монгол хувцсаа судлахын тулд адаглаад "Богд хааны музей"-г vзэх хэрэгтэй болно. Тэгээд номын сангуудаар байгаа vндэсний хувцастай холбоотой ном хэвлэлийг vзэх шаардлагатай болдог. Монгол хувцасны баяр болж байгаад маш их баярлаж байна. Цаашид энэ баярт жил бvхэн оролцоно.
Г.Долгоржав : 1910 онд ээжийнхээ хэрэглэж явсан зvvлтээр гоёсон
-Таны энэ нандин ховор хийцтэй гоёл зvvлт олны анхаарлыг татаж байна. Хичнээн жилийн тvvхтэй эд вэ?
-Намайг Д.Долгоржав гэдэг. Одоо нас сvvдэр 78 хvрч байна. Яс vндэс Агийн буриад. Би бага эалуугаасаа л юм оёдог байсан. Дээлээ єєрєє урласан, харин гоёл зvvлт нь ээжээс минь надад уламжилж ирсэн. Дээр vеийн нэгэн буриад дархан хийсэн юм гэдэг. Хадгалагдаж яваад уламжлаад надад ирсэн.
-Хичнээн ембvv мєнгє орсныг нь мэдэх vv?
-Сайн мэдэхгvй байна. Цул цагаан мєнгєєр хийсэн эд. Манай ээжийн аав хийлгэж єгсєн гэнэ билээ. 1891 онд манай ээж тєрсєн. Саяхан 1985 онд 94 нас хvрээд єєд болсон. Би хориод жил хадгалж байна. Yндэсний хувцасны баяр гээд ойрмогхон л болдог боллоо шvv дээ. Намайг ийм эдлэлтэйг мэдчихээд дуудахаар нь ирээд оролцдог юм. Yvнийг уг нь залуухан хvухнvvд ємсєєд гарвал гоё юм л даа. Хvvхдvvд авахгvй л юм байна.
-Хажуу талын энэ зvvлтvvд ямар учиртай юм бэ?
-Ингэж л зvvж гоёдог байсан л даа. Уг нь хоёр талдаа байсан юм. Нэг талынх нь эгч нар аваад тусдаа гарсан. Тус тусдаа хуйтай хутга, чимхvvр, зvvний гэр, ховол гээд зургаан єєр тєрлийн зvйл байдаг юм. Єєр гоё гоё юм байгаа л даа. Дутуу болчихсон. Манайх таван охинтой Дугаржавынх гэдэг айл байсан. Хамгийн бага нь би. Эгч нар тарааж, хувааж аваад надад ноогдсон нь л энэ байна.
-Ээж чинь тэр vедээ ноёны хатан байсан юм уу?
-Зvгээр энгийн жаахан малтай, юмтай л айлын охин байсан юм билээ. Доржийн Чимид гэдэг айлынх ганц охиндоо л ийм гоё юм хийлгэсэн гэж ярьдаг юм.
-Хvvхдvvдийнхээ нэгэнд нь євлvvлнэ биз дээ?
-Би ганц охинтой, таван хvvтэй хvн. Ганц охиндоо л єгєх байх.
Зиндаа сонины 2006 оны 02-р сарын дугаар 08
Д.Баасанбаяр
http://www.babu.mn/Бичсэн: designer
|
[Сэтгэгдэл бичих]
[Найздаа илгээх]
|
Сэтгэгдлүүд
|
|
|